
Dieta ketogeniczna jest to bardzo ogólne pojęcie specyficznego stylu życia, który wprowadza nasz organizm w ketozę, dlatego aby wytłumaczyć na czym to wszystko polega, musimy najpierw zrozumieć, co to jest ketoza. Stan ketozy skutkuje wytwarzaniem ketonów i jest nieodłączną częścią naszej fizjologii. Jest to stan metaboliczny, w którym organizm, jako głównego źródła energii używa ketonów pochodzących z tłuszczu, zamiast glukozy z węglowodanów.
Ketony mogą mieć bardzo dużo zalet, takich jak zwiększenie wydolności organizmu, poprzez zwiększenie wydajności zużycia tlenu, zwiększenie energii poprzez efektywniejszą pracę mitochondriów, czy też wspomaganie pracy mózgu, który w rzeczywistości preferuje używania ketonów, zamiast glukozy.

Warto wspomnieć, że mózg zbudowany jest w 70% z tłuszczu, głównie cholesterolu. Pewne części mózgu potrzebują niewielkie ilości glukozy, aby odpowiednio funkcjonować, ale dzięki procesowi zwanemu glukoneogenezą, nasz organizm jest w stanie wytworzyć potrzebną ilość glukozy z ketonów lub z białek. Jedzenie węglowodanów nie jest zatem konieczne, aby organizm funkcjonował w pełni. Efektem ubocznym ketozy jest utrata wagi. Nasz organizm zaczyna spalać własne zapasy tłuszczu, w momentach kiedy nie dostarczamy mu pożywienia, w zamian uzyskując energię
Maszyna spalająca tłuszcz
Nasze ciało jest stworzone do spalania tłuszczu. Jako małe dzieci, rodzimy się w naturalnym stanie ketozy, a mleko matki to w 70% tłuszcz. Ketoza jest wspaniałym mechanizmem ewolucyjnym, sięgającym 300.000 lat, dzięki któremu w pradawnych czasach byliśmy w stanie przetrwać długie zimy oraz okresy bez pożywienia. Nie jest to nic nowego dla naszego organizmu, dlatego w stanie ketozy czujemy się pełni energii zarówno fizycznie jak i mentalnie.

Po pierwszej rewolucji rolnej, około 10.000 lat temu, kultywacja zboża doprowadziła ludzi do zmiany stylu życia ze zbieractwa i łowiectwa, na tryb osiadły. Całoroczny dostęp do kalorii stał się codziennością, a niedobór jedzenia, przeszłością. Ponadto nowe kalorie pochodziły głównie z węglowodanów, podczas kiedy stan ketozy można jedynie wywołać przy ich braku lub mocnym ograniczeniu. Powyższa ścieżka metaboliczna stała się drugorzędną metodą pozyskiwania energii z pożywienia. W latach 60, XX wieku nastąpiła kolejna, zielona rewolucja, która przyniosła dotychczas niewyobrażalną obfitość zbiorów.
Bycie w ciągłym stanie spalania glukozy jest dla ciała bardzo uzależniające. Każdy proces i funkcja organizmu istnieje z jakiegoś konkretnego i koniecznego powodu. Około 300.000 lat temu, kiedy naszym przodkom udało się zdobyć raczej ciężko dostępne – w tamtym okresie – źródło węglowodanów w postaci owoców czy miodu, dające im zastrzyk energii (wtedy owoce nie były słodsze od marchewki, a raczej kwaśne), nasz organizm wydzielał serotoninę, hormon odpowiadający za dobre samopoczucie. Nie byłoby problemów z tym hormonem szczęścia gdyby nie to, że nasz organizm potrzebował coraz to większej porcji węglowodanów, aby uzyskać taki sam efekt hormonalny. Oto klasyczne definicja uzależnienia – i co ciekawe – nikotyna działa w taki sam sposób na serotoninowe neuroprzekaźniki w mózgu.
Dzisiejszy konsumpcjonizm
Współczesne społeczeństwo jest bombardowane impulsami serotoninowego uzależnienia. Objawia się ono głodem, niemożliwością niejedzenia niczego przez dłużej niż kilka godzin i skokami emocjonalnymi. W najgorszych przypadkach manifestuje się jako cukrzyca i inne choroby metaboliczne takie jak nowotwór czy Alzheimer. Drogi czytelniku, sam odpowiedz sobie na pytanie, czy przypadkiem przez całe życie nie jadłeś powszechnie uznanego śniadania, obiadu i kolacji, od momentu zaraz po przebudzeniu, aż do momentu zaraz przed pójściem spać, a w międzyczasie dodatkowo spożywałeś niezliczone przekąski i słodkie napoje? Myślę, że odpowiedź jest jednoznaczna.

Przez 99,68% egzystencji jako homo sapiens na Ziemi, żyliśmy w trybie łowiectwa i zbieractwa, a więc przez większość naszej ewolucji byliśmy w stanie ketozy. Fizjologicznie jesteśmy do tego stanu świetnie przystosowani. Obecnie coraz więcej badań naukowych udowadnia i wskazuje na liczne zalety diety ketogenicznej:
- podnosi energię i witalność, poprawiając pracę mitochondriów,
- ciała ketonowe zapewniają energię dla mózgu, poprawiając humor oraz przyspieszając myślenie
- znaczna i bezproblemowa utrata wagi poprzez spalanie tłuszczu z własnych pokładów
- zmniejszenie przewlekłego zapalenia organizmu
- poprawa wielu markerów zdrowia, takich jak ciśnienie krwi i stany zapalne
- ochrona przed nowotworem, ponieważ większość nowotworów nie może używać ketonów jako energii, a jedynie glukozy
- leczenie wielu schorzeń, takich jak zespół metaboliczny, choroby serca i cukrzyca
- ochrona komórek mózgowych przed chorobami neurodegeneracyjnymi
- prewencyjne działania przed cukrzycą 3 stopnia, Alzheimerem i Parkinsonem
- wydłużenie długości życia oraz zwiększenie jakości mijających lat
- następuje drastyczne zmniejszenie uczucia głodu
- mniej czasu spędzonego na przygotowanie jedzenia i (o ile mądrze się do tego przygotujesz) mniej pieniędzy wydanych na jedzenie
- Przywrócenie elastyczności metabolicznej, umożliwiającej spalanie tłuszczu z diety i własnego ciała
Wszystkie powyższe korzyści są niezwykłe oraz faktycznie pomagają nam osiągnąć poziom zdrowia wykraczający poza nasze oczekiwania.
Jeżeli się spodobało koniecznie oczekujcie części II, która już niedługo się ukaże.
Weight loss, improved physical performance, cognitive function, eating behavior, and metabolic profile in a 12-week ketogenic diet in obese adults. Nutr Res. 2019 Feb;62:64-77.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30803508
Dieta ketogeniczna a choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca typu 2:
https://www.jci.org/articles/view/109945
Ma S, Suzuki K. Keto-Adaptation and Endurance Exercise Capacity, Fatigue Recovery, and Exercise-Induced Muscle and Organ Damage Prevention: A Narrative Review. Sports (Basel). 2019 Feb 13;7(2)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6410243/
https://www.reon.pl/post/_keto
Włodarek D. Role of Ketogenic Diets in Neurodegenerative Diseases (Alzheimer’s Disease and Parkinson’s Disease). Nutrients. 2019 Jan 15;11(1)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30650523
Broom GM, Shaw IC, Rucklidge JJ. The ketogenic diet as a potential treatment and prevention strategy for Alzheimer’s disease. Nutrition. 2019 Apr;60:118-121.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30554068
Yancy, W. S., et al. (2004). A low-carbohydrate, ketogenic diet versus a low-fat diet to treat obesity and hyperlipidemia: A randomized, controlled trial. annals.org/aim/fullarticle/717451/low-carbohydrate-ketogenic-diet-versus-low-fat-diet-treat-obesity